“Ik weet het niet met hoogsensitiviteit hoor. Vroeger hoorde je er niks over. Ik denk dat het een andere naam is voor autisme”.
Het is niet de eerste keer dat ik hoor dat mensen hoogsensitiviteit verwarren met autisme of ADHD. En dat begrijp ik. Eerlijk is eerlijk, in ons voelsprieten gezin denk ik ook wel eens: Dat lijkt verdacht veel op een kenmerk wat ook bij iemand past die autisme of ADHD heeft. En dat kan, het is dan een van de overeenkomsten die zowel HSP-ers als mensen met autisme of ADHD hebben. Om een beetje duidelijkheid te scheppen in de verwarringen rondom ADHD, autisme en hoogsensitiviteit heb ik ervoor gekozen om deze en de volgende blog aandacht te schenken aan de verschillen en overeenkomsten tussen HSP vs ADHD en HSP vs autisme. Ik neem jullie mee in de verschillen en de belangrijkste overeenkomst tussen Hoogsensitiviteit, ADHD en autisme. Informatie hierover heb ik opgedaan tijdens de training “Coach Eigentijdse kinderen” van Juliska Bacher en tijdens mijn werk en studie. Dit gaf me veel inzicht in wat maakt dat veel HSK verkeerd gelabeld of gediagnosticeerd worden. Let op: deze blog is er niet om een diagnose te stellen (of een diagnose wenselijk is, is weer een heel ander verhaal), hiervoor ben ik niet bevoegd. Het is wel bedoeld om meer inzicht te krijgen in HSK en de verschillen en overeenkomsten met autisme en ADHD om zo tot een nog betere afstemming te komen.
Voordat ik begin eerst het volgende: ADHD en autisme vallen onder de psychiatrische stoornissen (excuseer, ik heb het woord niet bedacht) en worden daarom in de DSM V uitvoerig beschreven. Je bent geen autist of ADHD-er, je hebt autisme of ADHD. Daarin tegen ben je Hoogsensitief. Hoogsensitiviteit is een karaktereigenschap en geen stoornis. De overeenkomst is echter dat zowel karaktereigenschappen als stoornissen uitdagingen en talenten met zich meebrengen.
Een van de overeenkomsten tussen bovengenoemde 3 is de zintuiglijke overprikkeling. Hierin is al een overeenkomst te zien. HSK-ers trekken zich vaak terug bij overprikkeling, net zoals kinderen met autisme. Daarentegen kunnen kinderen met ADHD en de strong willed HSK-ers hyperactief gedrag laten zien. Daarnaast zijn de onderstaande verschillen tussen HSK en kinderen met autisme meteen de overeenkomsten, het verschil zit ‘m echter in de details.
De verschillen tussen HSP en kinderen met autisme.
Stellig en vastberaden. Kinderen met autisme kunnen erg stellig en vastberaden overkomen. Zij houden vast aan hun eigen overtuigingen en ideeën. Dit komt vaak voort uit angst om de grip op een situatie te verliezen. HSK hebben een sterk rechtvaardigheidsgevoel en houden vast aan hun principe en kunnen dit ook onderbouwen.
Sociaal contact. HSK doorzien sociale situaties prima. Ze weten wat er verwacht wordt en wat wel en niet kan. Ze kunnen zich goed verplaatsen in een ander en kunnen verwoorden hoe een ander zich voelt. Ook kunnen ze woorden geven aan eigen emoties. Bij overprikkeling lukt dit echter niet of zeer moeilijk mede omdat ze dan uit verbinding zijn met de ander en zichzelf. Zodra de verbinding weer hersteld is, kan er goed in gesprek gegaan worden en afgestemd worden op de ander. Kinderen met autisme hebben meer moeite met zaken aanvoelen en zich inleven in een ander. Non-verbale communicatie kan lastig zijn om te begrijpen. Daarnaast kunnen ze hun emoties moeilijker uiten.
Veranderingen. Veranderingen kunnen lastig zijn voor kinderen met autisme en HSK. Het verschil is echter dat kinderen met HSK open blijven staan voor hulp en toegankelijk blijven met een vertrouwenspersoon in de buurt. Kinderen met autisme raken sneller in paniek en handelen vanuit spanning. Om leren gaan met deze situaties met behulp van anderen verloopt moeizamer.
Intelligentie. HSK laten vaak een harmonisch intelligentie profiel zien. naast de “gemiddelde” intelligentie zien wil ik hier de hoogbegaafde kinderen apart benoemen. Alle hoogbegaafde kinderen zijn namelijk hoogsensitief. Ze zijn intelligent op meerdere vlakken en ook hier is een harmonisch profiel zichtbaar. Bij kinderen met autisme die een hogere intelligentie hebben, komt de intelligentie vaak extreem naar voren op een bepaald gebied. Kinderen met autisme kunnen dan ook helemaal opgaan in zaken die met dit gebied te maken heeft. .